Amphora XXXV.2 – Vooruitblik inhoud

BESCHILDERDE SITULA, GLAS MET ZILVEREN HENDELS, H. 26,7 CM, X 29,3 CM, GRIEKS, VROEG-HELLENISTISCHE PERIODE, LATE 4DE–VROEGE 3DE EEUW VCHR. (THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART, NEW YORK)
BESCHILDERDE SITULA, GLAS MET ZILVEREN HENDELS, H. 26,7 CM, X 29,3 CM, GRIEKS, VROEG-HELLENISTISCHE PERIODE, LATE 4DE–VROEGE 3DE EEUW VCHR. (THE METROPOLITAN MUSEUM OF ART, NEW YORK)

Begin juli 2016 verschijnt nummer 2, jaargang XXXV, van Amphora. Hier geven wij u de inhoudsopgave met korte toelichtingen op de artikelen. Leden van de Vereniging Vrienden van het Gymnasium krijgen Amphora automatisch toegezonden. Bent u nog geen lid, maar wel geïnteresseerd in Amphora? Ja, wordt dan gewoon lid!

III Van de redactie

Hoofdredacteur Aviva Boissevain wordt met ingang van nummer XXXV.2 opgevolgd door Chris Engeler, die als redactiesecretaris is aangesteld.

IV Het Eiland van de Herinnering

Diederik Burgersdijk

De in Amphora terugkerende auteur bespreekt Sicilië in de Augusteïsche literatuur via een aantal stappen: Sicilië in de Romeinse geschiedopvatting, in Livius’ Ab Vrbe Condita en in Vergilius’ Aeneis, om af te sluiten met rol van Segesta in dit alles.

X Poëzie

Een jeugdgedicht van Erasmus

Het Erasmus Genootschap Gouda, de Drukkerswerkplaats en projectgroep Latijn / Gouda op Schrift van de Stichting Vrienden van Archief en Librije geven gezamenlijk de Elegieën en Grafschriften uit van Desiderius Erasmus, die hij tijdens zijn verblijf in Gouda schreef. Die zijn in een fraai uitgegeven bundel nu voor het eerst vanuit het Latijn in het Nederlands vertaald. In deze Amphora Erasmus’ Elegia querula doloris – Een elegie, een klacht over verdriet.

XI Het paard

Gerard  Bartelink

Voortzetting van de artikelenreeks over dieren in de oudheid van de éminence grise, ditmaal over de edele viervoeter.

XIV Project Carolus

Chris Engeler & René van Royen

Een oproep aan iedereen die (weer) actief met het Latijn bezig wil zijn. Bedoeling is om een groep samen te stellen, die de kroniek over het leven van Keizer Karel de Grote, in de negende eeuw geschreven voor Einhard, vertaalt in het Nederlands en ook annoteert. Voor een papieren of digitale publicatie.

XVI Plaats of uitgang – dat is de kwestie

René van Royen

Centrale stelling in dit artikel dat tot reflectie en zeker ook tot discussie uitnodigt: het Latijn is een uitgangentaal, terwijl het Nederlands een plaatsingstaal is. Van Royen maakt zijn punt mede aan de hand van duidelijke voorbeeldzinnen, en betrekt ook het (oud en nieuw) Grieks in zijn betoog, om te concluderen “Dat het Grieks zo lang dezelfde grammaticale structuur behouden heeft, is een heel sterk argument tegen de stelling dat modern Grieks en oud Grieks twee totaal verschillende talen zijn. Want er wordt een soort ijzeren gordijn geplaatst tussen het klassieke Grieks en het Grieks van later.”

XXI OIKOS Publieksprijs voor Casper Porton

Chris Engeler

Bestuurslid Casper Porton ontving in mei 2016 de belangwekkende OIKOS Publieksprijs 2016 voor zijn activiteiten bij Addisco Onderwijs. Naast enkele citaten uit het juryrapport van deze sinds 2005 jaarlijks uitgereikte prijs leest u ook over OIKOS, OnderzoeksInstituut voor Klassieke Oudheid Studiën. De uitreiking is ook online te bekijken (met ondertiteling van het Latijn, Engels en Nederlands).

XXII Mijn docent(e) Klassieke Talen

Peter van Wiechen

Amphora-lezer Peter van Wiechen opperde het idee om lezers hun ervaringen met het aanleren van Latijn en Grieks, of met de universitaire studie Klassieke Talen te laten delen. En hij is zelf de eerste die zijn ervaringen met drs. H.L. Mallinckrodt op papier zette. Nu is de vraag: wie volgt?

XXIV Klassieke reis naar Griekenland

Ook komend najaar kunt u met de vereniging een klassieke reis naar Griekenland maken: bestemming in september 2016 is Macedonië, onder de deskundige en inspirerende (reis)leiding van bestuurslid Désiré de Rooij.

XXV Nieuwtjes & Weetjes

Faits divers gerelateerd aan taal, cultuur en kunst van de klassieke oudheid: over tentoonstellingen, verschenen boeken en meer.

XXVIII Forum Amicorum

Binnen de Harry Potter Graecus-leeskring in Uithoorn stuitten de vier leden op een vertaalprobleem in spiegelschrift. Aart van Wijk doet verslag van het dilemma en verantwoordt de gevonden oplossing.

XXIX Romeinen in een nieuwbouwwijk

René van Royen & Sunnyva van der Vegt

Over Castellum Hoge Woerd in De Meern, met een echt pronkstuk in de vorm van een antiek binnenvaartschip dat er tentoongesteld wordt, en Caesars beschrijving ervan (BG III 13).

XXX Verenigingsnieuws

Anton Spee

Over de Week van de Klassieken, de Jaarvergadering, de helaas nog altijd aanwezige achterstanden in de contributie en: het bestuur zoekt een secretaris.
De Algemene Ledenvergadering zal zijn op zaterdag 1 oktober in het Archeon.

Tegenstrijdigheden

Hebben leerlingen op havo en vwo tegenwoordig een makkelijk leventje met veel vrij en een beperkte hoeveelheid leerstof of wordt er juist heel veel van de leerlingen gevraagd, zelfs zodanig dat ze er overspannen van raken? Mijn indruk is dat, hoe paradoxaal het ook lijkt, beide vragen bevestigend beantwoord kunnen worden.

Een deel van het antwoord haal ik uit een lezing van Riemke Leusink, rector van het Christelijk Lyceum Zeist, die zij hield voor de Vereniging van Classici Nederland. (Bulletin van de VCN, april 2016). Zij merkt op dat veel kinderen niet goed leren met teleurstellingen en tegenslagen om te gaan. En zegt dan: ‘Er wordt vaak gepleit voor meer maatwerk: het onderwijs moet zich aan het kind aanpassen en niet andersom. Alle onderwijs moet ‘passend’ gemaakt worden. Kinderen krijgen vrijstellingen voor onderdelen die ze moeilijk vinden. Veel docenten vinden dat er niet op spelfouten gelet moet worden, want dan rem je de talige creativiteit. Kinderen hoeven betrekkelijk weinig feiten te leren (weinig ‘stampen’). Ik zat vroeger gemiddeld drie uur per dag aan mijn huiswerk, dat mag nu niet meer dan anderhalf uur zijn. Studenten aan de universiteit besteedden in 1961 nog 24 uur per week aan hun studie (buiten de colleges om) en nu nog maar 14 uur per week. De rest van hun week gaat vooral naar gezelligheid. De meeste vakken zijn de afgelopen jaren makkelijker geworden, zo hoor ik van docenten. De exameneisen zijn omlaag gegaan.’ Lees verder Tegenstrijdigheden

Lekker makkelijk

Het nieuws dat kinderen van laagopgeleide ouders – gelet op hun Cito-score – vaker een laag schooladvies krijgen dan kinderen van hoogopgeleide ouders, heeft veel aandacht gekregen in de media. Alleen al in NRC-Handelsblad van 16 april levert het vier artikelen op plus een hoofdartikel. Andere kranten zullen er ook over geschreven hebben.

Maar hoe? Eén van de artikelen  in NRC Handelsblad lijkt wel overgeschreven uit de knipselkrant van de jaren zeventig van de vorige eeuw. De redactrice Juliette Vasterman schrijft zonder aarzelen op: ‘Uit onderzoek blijkt dat de ongelijkheid tussen sociale milieus groter is in landen waar men vroeger selecteert.’

Hier kun je wel tien vragen over stellen maar het komt in feite neer op een hernieuwd pleidooi voor de middenschool. Maar ja, dat is al in de jaren zeventig en tachtig geprobeerd – en het is niet gelukt, en evenmin het voortgezet basisonderwijs en de verlengde brugperiode. Het is allemaal bekend, het is rijk gedocumenteerd. Maar kennis van het verleden is blijkbaar geen vereiste voor iemand die over het onderwijs schrijft. Lees verder Lekker makkelijk

Lustrumeditie van het Certamen Septentrionale op de Lindenborg

Certamen Septentrionale

 

Voor wie het nog niet weet: dit is de titel van onze jaarlijkse “Noordelijke vertaalwedstrijd” Grieks en Latijn voor bovenbouwgymnasiasten uit de drie Noordelijke provincies, in de gaten gehouden door Boreas, de god van de Noordenwind. De Lindenborg volhardt in gastvrijheid, ook bij deze editie waar Griekse accenten waren terug te vinden in het eten, de kleuren in de aula en het dansen van de sirtaki. Een serieuze en tegelijk een dolle boel was het dus op 24 februari, een dag die meteen al mooi begon: bij aankomst op school zag ik twee roodborstjes bij het fietsenhok, gezellig pikkend in elkaars verenpakjes. Lente, mensen!

Lees verder Lustrumeditie van het Certamen Septentrionale op de Lindenborg

Daar kon je op wachten

Daarmee doel ik op het bericht dat leerlingen van groep 8 van de basisschool vorig jaar gemiddeld een hoger schooladvies kregen dan de eindtoets van het Cito aangaf. En aangezien het advies van de school doorslaggevend is betekent dit een toename van het aantal havo- en vwo-leerlingen in het middelbaar onderwijs (De Volkskrant, 21 januari).

Ik heb nooit begrepen dat in 2015 het systeem dat de toelating tot het voortgezet onderwijs regelt, veranderd moest worden. Zo’n vijftig jaar lang had de ‘objectieve’ toets van het Cito gezorgd voor een gelijke maatstaf voor alle basisschoolleerlingen en bijgedragen tot een zekere handhaving van het basisschool – niveau door de jaren heen en plotseling werd dit redelijk betrouwbare instrument vervangen door het oordeel van de onderwijzer.

Lees verder Daar kon je op wachten

Bevlogen leraar is overbodig

In NRC Handelsblad van 30 november het verhaal van Martin Broersen, een leraar die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats was. In het begin van de jaren tachtig kon hij als leraar nog goed functioneren, zijn kennis en zijn idealisme in de praktijk brengen. Hij was enthousiast voor de Nederlandse literatuur, droeg de Gijsbrecht van Vondel voor, stelde eisen.

Maar door de maatregelen van Deetman en Netelenbos werd het opleidingsniveau van leraren aangetast. Nieuwe leraren vonden literatuuronderwijs onbelangrijk – ze dachten heel anders over de kwaliteit van het onderwijs. Broersen kreeg te horen dat hij geen leraar meer was maar coach. Lees verder Bevlogen leraar is overbodig

Verheffingsmachine

Mevr Bussemaker, de minister van Onderwijs, meent ‘ dat de verheffingsmachine die het onderwijs heel lang geweest is, bedreigd wordt.’( Trouw, 28 oktober)

Hoewel zij niet voor een stelselwijziging pleit ( de middenschool) is zij toch bezorgd over de huidige ontwikkelingen: ‘De opdracht van het onderwijs is om grote tegenstellingen tussen groepen mensen tegen te gaan. Het onderwijs moet een plek bieden voor binding in de samenleving.’( Trouw, 28 oktober)

Een mooi ideaal, dat moet gezegd. Maar in Nederland hebben wij vrijheid van onderwijs, juist om verschillende groepen de gelegenheid te geven hun eigenheid te beleven en zich te profileren, zoals onder andere Islamitische scholen dat doen. Naast deze vrijheid op basis van levensovertuiging heeft de overheid aan de scholen een grote mate van autonomie gegeven. Vanaf de jaren negentig beslissen de schoolbesturen in belangrijke mate over de hoogte van het salaris, de bevoegdheid van leraren en de besteding van het budget.

Mevr. Bussemaker weet waarschijnlijk wel wat veel besturen met die autonomie hebben gedaan: om te beginnen goed voor zichzelf gezorgd, met mooie directiekamers, meer assistenten, hogere salarisschalen. Sommige besturen gingen met geld spelen – en verspeelden het. Het gelag werd betaald door de leraren: grotere groepen of minder uren, of ontslag. Tja, zaken zijn zaken.

En wat gebeurt er als dientengevolge de leerlingen slecht voorbereid worden op het examen? Juist, dan gaan degenen van wie de ouders het kunnen betalen naar huiswerkinstituten en examentrainingen op commerciële basis.

Bovendien, doordat leraren, in het bijzonder academici, in het middelbaar onderwijs slecht betaald worden is het intellectuele niveau van de leraren  aan het dalen, trouwens ook in het hbo. Daar liggen lang niet alle schoolleiders wakker van: onbevoegde leraren en parttimers hebben veel minder snel kritiek op het beleid van de directie en dat is wel zo prettig.

Nu zou mevr  Busssemaker, die ons vanaf een statiefoto in Trouw vriendelijk verontschuldigend aankijkt , kunnen besluiten om de strijd aan te gaan met de besturen en de bekostigingssystematiek zodanig aan te passen dat de leraren erop vooruit gaan, niet alleen in salaris en arbeidsvoorwaarden maar ook in status en rechten. En dan zouden ze misschien ook aanspreekbaar worden voor idealistische oproepen – maar aan een drenkeling ga je niet vragen om het Wilhelmus te zingen.

Mevr Bussemaker kan en wil er niets aan doen: ’ Het werkt niet om van bovenaf veranderingen op te leggen, Ik wil eigenaarschap ( sic) van scholen stimuleren.’

Dan moet je ook niet zeuren.

J.C. Traas

Durft u het aan?

Lang geleden vertelde de kastelein van café Zwarts in Amsterdam mij, dat hij zijn zoon had laten testen door Prof Waterink. Dat was destijds een bekende pedagoog.
Waterink’s conclusie was ongeveer als volgt: ‘Een aardige jongen, geen hoogvlieger maar hij kan een goede timmerman worden.” ‘En’, zei zijn vader: ‘dat is hij ook geworden’.

Zo gaat het dus niet meer. De meeste ouders willen méér voor hun kinderen. De kop boven een artikel in NRC Handelsblad van 11 augustus is: ‘Dat kind móet en zál slagen.’ Ouders geven steeds meer geld uit om hun kind een zo hoog mogelijk onderwijstype te laten volgen. In het Nederlandse ‘middle-class’ milieu is vwo de norm geworden. Als de ouders eraan twijfelen of hun kinderen het beoogde niveau wel aankunnen, zijn er tal van mogelijkheden: huiswerkbegeleiding, bijles, examentraining enz.
Het kind wordt ‘maakbaar’ geacht en moet dus op het hoogste niveau gebracht worden. Het moet ‘hoogopgeleid’ worden anders is er sprake van een mislukking. Lees verder Durft u het aan?

Intellectueel en elitair

Het Haagse gymnasium ‘Sorghvliet’ zal niet ontevreden zijn  met de gratis publiciteit die de komst van de kroonprinses met zich mee brengt. De journalist David Bremmer, zelf oud-leerling, probeerde wat meer te weten te komen over deze school (BN DeStem, 22 augustus). De inlichtingen die hij kreeg zijn voor de doorsnee lezer ongetwijfeld zeer bevredigend, voor iemand die het onderwijs van binnen en van buiten kent, enigszins bedenkelijk.

Eén van de leraren, een classicus, noemt als pré van deze school ‘ het aantal afvallers dat vergeleken met andere gymnasia extreem laag ligt.’
Zo, dat is mooi. Komt dat door een streng toelatingsbeleid? Of door aanpassing van de eisen? Lees verder Intellectueel en elitair

Algemene Ledenvergadering 2015

De Vereniging Vrienden van het Gymnasium nodigt al haar leden uit voor het bijwonen van de Algemene Ledenvergadering 2015.

Informatie

Datum:            zaterdag 11 juli  a.s.
Tijd:                11.30 – 17.00 uur
Locatie:           Amsterdam, Allard Pierson Museum  Nina van Leerzaal.
Adres:             Oude Turfmarkt 127, 1012 GC Amsterdam
Toegang:         Indien u beschikt over een geldige Museumjaarkaart beschikt, neemt U deze dan mee t.b.v. entrée’s Museum en Paleis op de Dam. Indien niet dan komen deze kosten uiteraard voor rekening van de Vereniging.

Programma

11.00 uur        Ontvangst met koffie en thee

11.30 uur        Formele gedeelte jaarvergadering

12.15 uur        Bezoek aan de tentoonstelling ‘Griekse Collectie’

12.45 uur        Lunch

13.45 uur        Lezing ‘De klassieken als rode draad’ door kunsthistorica drs. Esther Uijtdehaage (Addisco Onderwijs). Deze lezing vormt een inleiding op het bezoek aan het Paleis op de Dam. Daarbij zal zij ingaan op de stadhuis- en paleisperiodes. Het hoofdthema van de lezing en de rondleiding is de herleving en doorwerking van de klassieke oudheid in het Paleis op de Dam.

14.30 uur        Wandeling naar Paleis op de Dam

14.45 uur        Rondleiding Paleis op de Dam door Esther Uijtdehaage en Casper Porton (Addisco Onderwijs)

15.45 uur        Einde bezoek Paleis op de Dam; teruglopen naar Allard Pierson Museum

16.00 uur        Borrel in Museumcafé Allard Pierson Museum

Bereikbaarheid

Openbaar Vervoer

Het Allard Pierson Musem is bereikbaar vanaf het Centraal Station met tram 4, 9, 16 en 24. Uitstappen halte: SPUI

Het museum is goed toegankelijk voor minder validen en beschikt over één invalidenparkeerplaats direct naast de ingang.

Auto

Op zaterdag met de auto naar het Centrum van Amsterdam reizen wordt dringend ontraden. Indien noodzakelijk, dan kunt u in de omgeving van het museum parkeren in de parkeergarages bij de Bijenkorf of de Stopera. Op zaterdag kunt u ook tegen het speciale tarief van € 10,- voor een hele dag (bij een minimale parkeerduur van 4 uur) parkeren in de garage van Prins & Keizer.

Adres: naast Prinsengracht 927 (hoek Vijzelstraat-Prinsengracht), 1017 HL Amsterdam. Tel: 020-4222009

U kunt ook gebruik maken van Park & Ride (P&R): dit zijn plaatsen waar u kunt parkeren voor 1 euro per 24 uur, om vanaf daar naar het centrum te reizen met het OV. Bijvoorbeeld: P&R Zeeburg (Ring-Oost afslag S114). Vandaar kunt u tram 26 nemen naar Centraal Station (vanaf daar:zie boven).

Aanmelden

Vóór 1 juli via: info@gymnasiumnu.nl of het contactformulier.
Wilt u daarbij aangeven of u in het bezit bent van een geldige Museumjaarkaart?

Kosten

Deelname aan deze dag is voor leden van de Vereniging Vrienden van het Gymnasium kosteloos. Na aanmelding ontvangt u voorafgaand de vergaderstukken.