Met enige regelmaat ben ik de laatste tijd de term ‘bestuurlijk onvermogen” tegengekomen.
Het gaat dan meestal over falend overheidsbeleid van de laatste twintig jaar, zoals ten
aanzien van de aardbevingsproblemen in Groningen, het verwaarlozen van defensie, de
toeslagenaffaire, de fouten van de belastingdienst, de landbouwpolitiek, de opvang van
asielzoekers – het houdt maar niet op.
Maar het meest langdurig en hardnekkig zijn de fouten bij het ministerie van Onderwijs.

Het bestuurlijk onvermogen , of in ieder geval het bestuurlijk falen duurt daar al 50 jaar.
Een sprekend voorbeeld vind ik dit: In de ‘Gooi-en Eemlander” van 18 juni 1977
verklaarde de bekende onderwijsminister van Kemenade dat er geen reden meer was om
‘het huidige aanvangssalaris van docenten te handhaven omdat er zo’n ruim aanbod was’.
Ja, dat is nu wel anders! Al een paar jaar achtereen krijgen onderwijzers en leraren er geld
bij, en waarom? Omdat er zo weinig mensen leraar willen worden!
En wat zei minister Deetman in 1986 ( in het blad van de Pedagogische Centra “Van Twaal
tot Zestien, december 1986) : “ Er wordt dan bijvoorbeeld gezegd, ook door leraren: we
moeten meer verdienen. Dan zeg ik nuchter, ik vind van niet. Degenen die wat lager op de
salariële ladder staan hebben immers ook een behoorlijk inkomen nodig. Of niet soms?
Dan wordt er wel gereageerd in de zin van: dan ga ik wel weg, naar het buitenland of naar
het bedrijfsleven. Dat is dan het verhaal. Ik denk dan: als dat je uitgangspunt is, dan ga je
maar. Het heeft alles te maken met de bereidheid je voor de samenleving in te zetten.”
Vooral die zalvende uitsmijter aan het eind is wel heel opmerkelijk.
Wat is er in die laatste 50 jaar gebeurd dan? Meer en minder zou je kunnen zeggen. Meer
en grotere scholen, maar in feite minder lessen. Meer diploma’s maar op basis van minder
kennis. Meer macht en geld voor schoolbesturen maar steeds minder inspraak voor leraren.
Meer voorlichters en adviseurs en onderwijskundigen, meer plannen maar minder degelijk
onderwijs. Meer diploma’s maar minder goed opgeleide leraren.
Ook dit jaar zullen vele ouderwetse leraren met pensioen gaan of met langdurig
ziekteverlof. Ze zullen vaak vervangen worden door veel minder goed opgeleide jongeren
die ondanks de betere beloning het niet zullen volhouden. Als het anders is dan hoor ik het
graag.
J.C. Traas