De laatste tijd verschijnen weer veel artikelen over het onderwijs. Misschien geen wonder
want het onderwijsstelsel is neem ik aan de meest omvattende organisatie in ons land en
het gaat er niet goed mee. De kwaliteit van het gebodene schiet ernstig tekort, er vallen erg
veel lessen uit en er is een tekort aan leerkrachten, vooral in het basis- en voortgezet
onderwijs. En, men is bang dat het onderwijs ertoe bijdraagt dat dat de sociale verschillen
in de samenleving groter worden.

In het algemeen wordt in commentaren van journalisten en door politieke partijen maar
één middel ter verbetering genoemd – en door de regering aangewend – en dat is geld. Het
is, ik bedoel het ironisch, een goedkope oplossing. Je doet wat en je hoeft er niet bij na te
denken.

Zo vergeet men vaak dat in het basisonderwijs heel veel jonge vrouwen in part-time banen
werken. Als hun salaris hoger wordt – zo leert de praktijk – dan zullen sommigen niet
meer maar minder gaan werken, en daardoor het tekort doen groeien.
Men denkt blijkbaar ook dat onderwijzers in het basisonderwijs evenveel moeten
verdienen als leraren in het voortgezet onderwijs. Daardoor wordt het vak aantrekkelijker ,
zegt men. Hoe weet men dat zo? En hoe lang duurt dat geluksgevoel? De leraren in het
voortgezet onderwijs zullen hier bepaald niet door gemotiveerd worden. Sommigen van
hen gaan liever bij particuliere scholen of bijlesinstituten werken of gaan buiten het
onderwijs werken, ze hebben geen binding met de school. Dus, ook dit zal geen
kwaliteitsverbetering opleveren.

Toch al niet omdat, hoewel een salarisverbetering altijd welkom is, de leraren niet veel
beter kunnen dan ze nu laten zien. Ze hebben de leraarsopleiding vaak niet als eerste keus
gehad, ze waren zelf middelmatige leerlingen, de opleiding stelde te weinig eisen.
Ouders die denken dat hogere diploma’s voor hun kinderen belangrijk zijn zullen de
portemonnee blijven trekken om hun kinderen meer en beter te laten leren dan die van
andere ouders.

Democratisering door middel van het onderwijs zoals in de jaren zestig en zeventig van de
vorige eeuw zit er voorlopig niet meer in. Dat kan namelijk alleen als ook het ‘gewone’
onderwijs met een gewone populatie en gewone leraren excellent onderwijs kan bieden, en
dat is niet zo.

J.C. Traas